Czym jest badanie cytologiczne?
Cytologia jest potoczną nazwą jednego z najważniejszych, przesiewowych badań ginekologicznych, wykonywanych w kierunku raka szyjki macicy. Warto jednak zauważyć, że samo słowo cytologia oznacza naukę badającą budowę oraz funkcje komórek organizmów żywych. Pacjentom bliższa jest jednak potocznie używana definicja cytologii.
Jakie schorzenia możemy rozpoznać dzięki cytologii ginekologicznej?
Podczas badania cytologicznego możemy rozpoznać m.in. takie schorzenia jak:
- rak szyjki macicy
- rak jajnika
- rak trzonu macicy
- chlamydia
- zakażenie wirusem HSV
- zakażenie wirusem CMV
Dodatkowo cytologia pozwala na ogólną ocenę stanu zdrowia intymnego pacjentki.
Jakie są wskazania do cytologii?
Wskazania do przeprowadzenia badania cytologicznego stanowią:
- występowanie nowotworów narządów płciowych u kobiet w rodzinie
- często występujące infekcje narządów płciowych
- przewlekłe stosowanie antykoncepcji hormonalnej
- podejmowanie ryzykownych zachowań seksualnych
- podejrzenie zakażeniem wirusem HPV lub HIV
Cytologia jest badaniem profilaktycznym, któremu powinna poddać się każda kobieta po ukończeniu 25 roku życia. Większość z nich wykonuje cytologię co 3 lata. W przypadku młodszych pań, badanie powinno zostać przeprowadzone jeżeli pozostają one aktywne seksualnie przez okres minimum 3 lat.
Przeciwwskazania
Cytologii nie powinno przeprowadzać się gdy:
- występują silne, długotrwałe upławy
- kobieta jest w trakcie miesiączki
- występuje krwawienie z dróg rodnych o nieznanym podłożu
Jak przygotować się do badania?
Na cytologię najlepiej zgłosić się po około 4 dniach od zakończenia miesiączki. Badania nie należy również wykonywać, jeżeli przyjmujemy różnego rodzaju środki dopochwowe. Wówczas po zaprzestaniu ich stosowania należy odczekać ok. 3 dni. Aby wynik cytologii był miarodajny, nie należy przed nim współżyć ani poddawać się badaniu ginekologicznemu.
Przebieg badania
Badanie przeprowadzane jest na fotelu ginekologicznym. Do pochwy wprowadzany jest specjalny wziernik, który pozwala lekarzowi na dokładną ocenę szyjki macicy. Następnym krokiem jest pobranie wymazu specjalną szczoteczką, który następnie przekazywany jest do laboratorium.
Wyniki cytologii ginekologicznej
Skala Papanicolau
Skala Papanicolau jest stosowana w Polsce do dnia dzisiejszego, jednak w środowisku naukowym na całym świecie uważana jest za niewystarczającą, ponieważ na przestrzeni lat poglądy lekarskie dotyczące raka szyjki macicy uległy znacznej zmianie.
Skala Papanicolau wygląda następująco:
- Grupa 1 – w rozmazie ginekologicznym zauważono jedynie prawidłowe komórki nabłonka gruczołowego i płaskiego.
- Grupa 2 – obok komórek prawidłowych, występują również komórki zapalne. Nie mają one jednak zmian charakterystycznych dla stanu przedrakowego. Taki wynik uważany jest za niepodejrzany.
- Grupa 3 – w badaniu zauważono komórki dysplastyczne, które z biegiem czasu mogą przekształcić się w komórki nowotworowe. Wówczas określany jest również stopień dysplazji, który jest dla lekarza niezwykle istotny, ponieważ mała dysplazja może być wynikiem infekcji, która może zostać wyleczona farmakologicznie. Niemniej jednak, grupa 3 określana jest jako podejrzana.
- Grupa 4 – mianem grupy czwartej określana jest obecność komórek atypowych. Może to być pierwsza oznaka nowotworu przedinwazyjnego, który wcześnie wykryty jest wyleczalny.
- Grupa 5 – mianem grupy piątej określany jest wynik badania cytologicznego, który bezpośrednio wskazuje na obecność złośliwych komórek nowotworowych.
System Bethesda
Nowoczesny system Bethesda wykorzystywany jest do odczytu wyników szeregu badań cytologicznych i ma charakter opisowy. W przypadku cytologii ginekologicznej, w pierwszej kolejności system pozwala na ocenę czy pobrany materiał w ogóle nadaje się do zbadania. Następnie dochodzi do oceny prawidłowości obrazu cytologicznego oraz opisania występujących zmian, co dostarcza większej ilości precyzyjnych informacji.
